Từ đầu năm 2020 tới nay, theo thống kê, số lượng nhà đầu tư tham gia chứng chỉ quỹ ước tính đã vượt con số 200.000. Số lượng quỹ mở bao gồm cả quỹ hoán đổi danh mục (ETF) cũng đã lên tới 51 quỹ. Nếu tính về tổng tài sản quản lý mới chỉ tầm 6% GDP, so các thị trường lân cận thì con số vẫn còn nhỏ.

Thực tế, bên cạnh dòng tiền đổ vào cổ phiếu, các sản phẩm chứng chỉ quỹ đang được các nhà đầu tư quan tâm khi thị trường chứng khoán liên tục “bùng nổ” thời gian qua.

Theo quy định tại Luật Chứng khoán Việt Nam, chứng chỉ quỹ là loại chứng khoán xác nhận quyền sở hữu của nhà đầu tư đối với một phần vốn góp của quỹ đại chúng. Về bản chất, chứng chỉ quỹ cũng giống như cổ phiếu của một công ty, bởi đây là bằng chứng xác nhận quyền sở hữu, hưởng lợi nhuận trên phần vốn góp và đặc biệt được niêm yết trên thị trường để mua bán giữa các nhà đầu tư.

Tuy nhiên, theo phân tích của CTCP Chứng khoán SSI, cổ phiếu và chứng chỉ quỹ cũng có những điểm khác biệt cơ bản. Theo đó, cổ phiếu là phương tiện huy động vốn của một công ty kinh doanh một vài ngành nghề cụ thể. Còn chứng chỉ quỹ là phương tiện để thành lập quỹ của một quỹ đầu tư chứng khoán mà ngành nghề hoạt động chính là đầu tư chứng khoán. Ngoài ra, nếu người sở hữu cổ phiếu phổ thông có quyền biểu quyết hay quản lý công ty thì nhà đầu tư sở hữu chứng chỉ quỹ không có quyền tương tự, mọi quyền hành đều do công ty quản lý quỹ quyết định.

Mặt khác, khi đầu tư riêng lẻ vào cổ phiếu hay trái phiếu, nhà đầu tư chủ yếu phải dựa vào sự đánh giá của mình để ra quyết định đầu tư và theo dõi khoản đầu tư, trong khi nếu mua chứng chỉ quỹ, những điều này sẽ do công ty quản lý quỹ thay mặt nhà đầu tư thực hiện. 

Tùy vào từng công ty quản lý quỹ sẽ có giá trị mua tối thiểu và những quy định khác nhau nên các nhà đầu tư có thể có những giao dịch mở cũng như mua, bán chứng chỉ quỹ khác nhau. Do đó, dù tham gia thị trường chứng khoán nhiều năm song nhiều nhà đầu tư vẫn khá lạ lẫm với đầu tư chứng chỉ quỹ vì chưa có nhiều trải nghiệm thị trường với sản phẩm này.

Không chỉ vậy, với loại hình này, người góp vốn chịu mức độ rủi ro đầu tư thấp hơn đầu tư cổ phiếu vì tính đa dạng phân bổ tài sản của danh mục, để bảo đảm sự ảnh hưởng biến động của một cổ phiếu vào danh mục được kiểm soát ở mức độ cho phép. 

Thực tế, cùng với tốc độ gia tăng quy mô nhanh chóng của thị trường chứng khoán Việt Nam, việc sử dụng chứng chỉ quỹ là một kênh đầu tư sẽ ngày càng phổ biến trong danh mục đầu tư của người dân, cũng như sản phẩm gửi tiết kiệm ở ngân hàng thương mại trước đây. 

Giới phân tích dự báo, thời gian tới, còn rất nhiều dư địa để ngành quản lý quỹ tăng trưởng. Và nhờ đó, việc sử dụng chứng chỉ quỹ là một kênh đầu tư sẽ ngày càng phổ biến trong danh mục đầu tư của người dân.