DNNN mở đường

HNX thừa nhận thị trường UPCoM vẫn còn nhỏ, chưa tương xứng với tiềm năng. Hiện có trên 1.200 công ty đại chúng đã đăng ký công bố thông tin với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN), nhưng số lượng DN chưa đăng ký, giao dịch trên UPCoM mới chỉ chiếm hơn 10%. Thiếu sự quan tâm của DN đã đành, UPCoM cũng không lôi kéo được sự chú ý của NĐT.

Điều này được thể hiện qua tính thanh khoản tuy được cải thiện song vẫn ở mức thấp, bởi chủ yếu NĐT chỉ tham gia thị trường niêm yết. Chính vì vậy, trong thời gian dài UPCoM chỉ là lựa chọn thứ yếu đối với đại bộ phận DN và tư tưởng trì hoãn tham gia thị trường vẫn phổ biến trong các DN đại chúng do lợi dụng được một số quy định chưa rõ trong thực thi Luật Chứng khoán.

Nhận thức được vấn đề này, HNX đã có nhiều nỗ lực nhằm tạo nên tính hấp dẫn cho UPCoM. Đầu tiên là cơ chế hoạt động và phương thức giao dịch từng bước được cải tiến để thuận lợi cho hoạt động đăng ký của DN và hoạt động giao dịch của NĐT. HNX đã xây dựng hệ thống tiêu chí giám sát và phần mềm giám sát giao dịch áp dụng riêng cho thị trường UPCoM.

Thị trường UPCoM đã trở thành một thị trường "tập dượt" cho các DN trước khi lên niêm yết. Đến nay đã có 17 DN chuyển từ UPCoM sang thị trường niêm yết. Cơ chế giao dịch, thông tin trên UPCoM luôn được nghiên cứu, nâng cấp để trong tương lai có những cải cách, mang lại thuận lợi cho DN đại chúng, để thị trường này phát triển và hỗ trợ về mặt cấu trúc của thị trường chứng khoán (TTCK).

Giới phân tích cho rằng UPCoM đang đứng trước những cơ hội lớn, đặc biệt là sau khi UBCKNN công bố dự thảo thông tư thay thế Quyết định 108/2008/QĐ-BTC và đang lấy ý kiến từ các thành viên thị trường. Theo đó, công ty đại chúng hình thành từ DN 100% vốn nhà nước chuyển thành mô hình cổ phần phải đăng ký tại UBCKNN và Trung tâm Lưu ký.

Đồng thời, trong phạm vi 30 ngày kể từ khi được cấp chứng nhận đăng ký kinh doanh, DN phải đăng ký giao dịch trên thị trường UPCoM. Ngoài ra, công ty đại chúng thực hiện chào bán CK ra công chúng chưa niêm yết hoặc chưa đáp ứng đủ điều kiện lên sàn, sẽ phải đăng ký giao dịch trên thị trường UPCoM theo quy định. Đây có thể xem là giải pháp đối với nhiều DN đã phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) nhưng chưa sẵn sàng niêm yết cổ phiếu lên HNX hay HOSE.

Chuyển biến tích cực

Trên thực tế, trước khi có dự thảo thông tư thay thế Quyết định 108, UPCoM đã trở thành đích nhắm của nhiều DN. Theo thống kê của HNX, tính đến thời điểm hiện nay đã có 147 DN thuộc nhiều ngành nghề khác nhau đăng ký giao dịch trên UPCoM, với tổng giá trị đăng ký theo mệnh giá đạt trên 21.500 tỷ đồng (gấp 17 lần so với thời điểm khai trương thị trường), giá trị vốn hóa đạt 28.932 tỷ đồng (tăng gấp 7 lần so với năm 2009).

Đặc biệt, trong những ngày gần đây, hàng loạt DN hủy niêm yết trên sàn HNX đã “nô nức” chuyển sang giao dịch tại UPCoM như: Công ty cổ phần (CTCP) Sông Đà 19 (SJM), CTCP Xây lắp và Phát triển Dịch vụ Bưu điện Quảng Nam (QCC), CTCP Xi măng và Khoáng sản Yên Bái (YBC), CTCP Xây lắp dầu khí miền Trung (PXM).

Theo lý giải của các DN, một trong những yếu tố khiến DN chọn UPCoM là thủ tục đăng ký khá nhanh và đơn đơn giản. Đơn cử là trường hợp SJM và YBC. Cả 2 DN này đều bị hủy niêm yết trên HNX, nhưng chỉ trong vòng chưa đầy 1 tháng đã hoàn thành tất cả mọi thủ tục và giao dịch trở lại trên UPCoM.

Thậm chí, có DN hoàn thành thủ tục chuyển sàn chỉ trong vòng 10 ngày như trường hợp của QCC. DN này thuộc diện hủy niêm yết bắt buộc từ 26/5, nhưng ngày 6/6 đã tái xuất trở lại trên UPCoM. Đặc biệt, với dự thảo thông tư thay thế Quyết định 108, thủ tục chuyển sàn của DN còn đơn giản hơn rất nhiều.

Chẳng hạn, theo Điều 2 của dự thảo, sau khi nhận đủ hồ sơ gồm Giấy đề nghị đăng ký giao dịch CK tại HNX và bản sao Quyết định hủy niêm yết (trường hợp hủy niêm yết tại HOSE) của DN, HNX có 3 ngày làm việc để cấp quyết định chấp thuận đăng ký giao dịch.

Trong khi đó, HOSE sẽ chịu trách nhiệm chuyển hồ sơ cho HNX trong 5 ngày làm việc kể từ ngày DN bị hủy niêm yết. Hồ sơ bao gồm: bản sao bản cáo bạch, bản sao báo cáo tài chính năm gần nhất và các tài liệu khác.