Hiện nay, Việt Nam đã và đang phải đối mặt với tình trạng ô nhiễm do chất thải nhựa ngày càng trở nên nghiêm trọng, gây ra những tác động tiêu cực đến môi trường, sinh thái tự nhiên, sức khỏe con người và cảnh quan.

Nhận thức được tầm quan trong việc giải quyết các thách thức liên quan đến chất thải nhựa, thời gian qua, Chính phủ đã có những cam kết mạnh mẽ tại các diễn đàn khu vực và quốc tế và có hành động cụ thể ở phạm vi quốc gia.

Chia sẻ về tình trạng ô nhiễm rác thải nhựa ở Việt Nam tại Hội thảo "DN với Thỏa thuận toàn cầu về ô nhiễm nhựa" do Bộ Tài nguyên và Môi trường và Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) phối hợp tổ chức, ông Hoàng Xuân Huy - Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế (Bộ Tài nguyên và Môi trường) cho biết: Việt Nam hiện đang phải đối mặt với tình trạng ô nhiễm do chất thải nhựa ngày càng nghiêm trọng, gây ra những tác động tiêu cực đến môi trường, sinh thái tự nhiên, sức khỏe con người và cảnh quan.

Nhận thức được tầm quan trong việc giải quyết các thách thức liên quan đến chất thải nhựa, thời gian qua, Chính phủ đã có những cam kết mạnh mẽ tại các diễn đàn khu vực và quốc tế và có hành động cụ thể ở phạm vi quốc gia.

Việt Nam đã cùng với các quốc gia trên thế giới thông qua Nghị quyết số 5/14 tại Hội nghị Đại hội đồng môi trường toàn cầu lần 2, thống nhất việc xây dựng một “Công cụ toàn cầu có tính ràng buộc pháp lý về chấm dứt ô nhiễm nhựa, bao gồm rác thải nhựa đại dương”. Chính phủ Việt Nam đã quyết định tham gia vào quá trình đàm phán Thỏa thuận này, dự kiến kéo dài đến hết năm 2024.

Bộ Tài nguyên và Môi trường đã trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án tham gia đàm phán và thành lập Ban công tác đàm phán để chính thức tham gia đàm phán Thỏa thuận toàn cầu về ô nhiễm nhựa từ tháng 6/2022 đến hết năm 2024. Bộ Tài nguyên và Môi trường là cơ quan chủ trì đàm phán Thỏa thuận toàn cầu về ô nhiễm nhựa.

Nội dung của Thỏa thuận toàn cầu về ô nhiễm nhựa sẽ có 2 nhóm, gồm các nghĩa vụ mang tính bắt buộc và các nghĩa vụ có tính tự nguyện. Việc điều chỉnh chính sách theo các nghĩa vụ đã cam kết khi Thoả thuận toàn cầu về ô nhiễm nhựa bắt đầu có hiệu lực, cả bắt buộc và tự nguyện sẽ có những tác động, ảnh hưởng ở mức độ khác nhau đến một số đối tượng cụ thể, đặc biệt là khối tư nhân.

Phân tích vai trò quan trọng của DN trong giải quyết thách thức về ô nhiễm nhựa, theo ông Đào Xuân Lai - Trưởng Ban Biến đổi khí hậu và Môi trường (UNDP), các thách thức về ô nhiễm nhựa sẽ không thể giải quyết nếu không có sự tham gia của DN. Những cam kết giảm thiểu lượng rác thải nhựa của DN vừa giúp nâng cao uy tín thương hiệu, thể hiện trách nhiệm với Trái đất, đồng thời tái chế đang mở ra một ngành kinh tế mới phù hợp với xu hướng phát triển kinh tế tuần hoàn.

Bên cạnh đó, DN đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong quá trình đàm phán Thỏa thuận toàn cầu về nhựa. Bởi DN là động lực, hạt nhân của chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu.

Sự tham gia của DN trong quá trình soạn thảo Thỏa thuận toàn cầu về ô nhiễm nhựa là cần thiết để đảm bảo rằng, rác thải nhựa sẽ được giảm thiểu tối đa. Các DN cũng có trách nhiệm tuân thủ các quy định và hướng dẫn được mà sẽ được đồng thuận đưa vào Thỏa thuận toàn cầu, cũng như các chính sách tại các quốc gia.

Đồng thời, các DN có nguồn lực và chuyên môn để phát triển các công nghệ mới và vật liệu thay thế, tạo ra các sản phẩm mới thay thế, giúp giảm sử dụng nhựa, hoặc làm cho việc sản xuất sử dụng nhựa bền vững hơn. Vì thế, các DN tham gia vào quá trình đàm phán sẽ giúp đưa ra được các giải pháp sáng tạo để giải quyết cuộc khủng hoảng rác thải nhựa.

Nhìn nhận về Thỏa thuận toàn cầu về ô nhiễm nhựa, ông Hoàng Xuân Huy cho rằng, đây là một thỏa thuận ràng buộc mang tính chất pháp lý và có sử dụng chế tài. Những nghĩa vụ được cam kết sẽ được đánh giá kỹ lưỡng về năng lực thực hiện để đảm bảo khi đã ký kết và phê chuẩn, Việt Nam sẽ thực hiện hiệu quả và nghiêm túc, tránh việc vi phạm cam kết.

Các tác động về chính sách cần phải được đánh giá trước, trong đàm phán và sau khi ký kết làm cơ sở cho việc xác định các phương án đàm phán, đưa ra các mức cam kết phù hợp được nội luật hóa thành các chính sách liên quan của quốc gia.

Theo các chuyên gia, nhằm tiếp tục nâng cao nhận thức của người dân, DN trong quản lý, sử dụng, sản xuất các sản phẩm nhựa và xử lý ô nhiễm rác thải nhựa cần tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền để các đối tượng hiểu rõ những quy định, ràng buộc pháp lý trong Thỏa thuận toàn cầu về ô nhiễm nhựa để thực thi nghiêm túc và hiệu quả thỏa thuận này...