Tự giác, nếu không muốn mang tội "Trốn thuế"

Ngày 7/8, lãnh đạo Cục Thuế TP.HCM cho biết, cá nhân có thu nhập 41 tỷ đồng từ Facebook, Google… đã nộp 3 tỷ đồng tiền thuế bị truy thu. Trước đó, vào cuối tháng 7/2018, Cục Thuế TP.HCM phối hợp với ngân hàng kiểm tra phát hiện cá nhân này viết chương trình trò chơi được tải nhiều trên mạng xã hội Facebook, Google, YouTube... và đã chạy quảng cáo trên các chương trình này, được trả hơn 41 tỷ đồng trong hai năm 2016, 2017 nhưng không kê khai và nộp thuế. Cục Thuế TP.HCM đã ra quyết định truy thu 3 tỷ đồng và phạt chậm nộp 1,1 tỷ đồng. Cá nhân này đã làm việc với Cục Thuế TP.HCM và đã nộp số tiền thuế bị truy thu, riêng số tiền phạt chậm nộp, cá nhân này cam kết sẽ nộp toàn bộ số thuế bị truy thu.

Đối với trường hợp khác, Cục Thuế TP.HCM đã gửi thông tin cho Cục Thuế Quảng Nam về trường hợp cá nhân L.T.V. có địa chỉ thường trú ở tại xã Tiên Cảnh, huyện Tiên Phước, Quảng Nam có phát sinh thu nhập lớn từ Google 727.680 USD (tương đương khoảng 16,7 tỷ đồng) nhưng chưa kê khai nộp thuế cũng đã làm việc với Cục Thuế Quảng Nam để kê khai nộp thuế.

Theo thông tin từ Cục Thuế TP.HCM, hiện tại các ngân hàng thương mại đã cung cấp cho cơ quan Thuế khá nhiều dữ liệu và cơ quan Thuế cũng đã gửi thông báo để những cá nhân có thu nhập lên thực hiện nghĩa vụ thuế. Cục Thuế TP.HCM đã chỉ đạo các đơn vị trực thuộc phải gửi văn bản cho tất cả những cá nhân có thu nhập cao từ các tổ chức nước ngoài nhưng chưa kê khai nộp thuế tới làm việc. Nếu điện thoại họ không nghe máy thì nhắn tin.

Lãnh đạo Cục Thuế cũng thông tin, theo quy định, mã số thuế Thu nhập cá nhân là mã số suốt đời, không nộp bây giờ thì sau này cũng phải nộp, không thể trốn được khoản này bởi càng kéo dài thì càng bị tính tiền phạt chậm nộp. Người có phát sinh thu nhập từ Google, hay các mạng xã hội khác, các khoản thu trên là khoản thu 1 lần, không phải quyết toán hàng năm.

Theo lãnh đạo Cục Thuế TP.HCM, cơ quan Thuế khuyến cáo tất cả các giao dịch có thu nhập nên tự kê khai, nộp thuế, còn nếu không tự kê khai, sau này cơ quan Thuế kiểm tra phát hiện, lúc đó vừa bị phạt, đóng tiền chậm nộp, thậm chí còn mang tội trốn thuế… sẽ gây bất lợi cho cá nhân. Trên thực tế, cá nhân có thu nhập được thanh toán từ một tổ chức ngoài lãnh thổ Việt Nam, nếu không tự kê khai nộp thuế sẽ không giấu được khoản thu nhập này. Bởi vì dần dần thông tin sẽ được tích lũy qua hệ thống dữ liệu tập trung, thì ở bất cứ đâu, ở tỉnh nào, với một cá nhân đó nếu thanh toán qua ngân hàng đều được thể hiện hết trên hệ thống, cơ quan Thuế chỉ cần liên hệ với ngân hàng là biết hết được các khoản thanh toán này.

Phối hợp để truy thu

Qua các trường hợp truy thu thuế nêu trên cũng sẽ tác động lớn đến một số cá nhân chưa thực hiện đúng nghĩa vụ thuế. Hiện, cơ quan Thuế đang tiếp tục phối hợp với các ngân hàng thương mại tìm hiểu xem còn những cá nhân nào thu nhập cao từ các tổ chức nước ngoài chưa kê khai nộp thuế để truy thu cho ngân sách nhà nước.

Theo quy định tại Thông tư 92/2015/TT-BTC ngày 15/6/2015 của Bộ Tài chính, những cá nhân có thu nhập từ kinh doanh 100 triệu đồng 1 năm trở lên phải nộp thuế. Căn cứ vào biểu tỷ lệ phần trăm thuế Giá trị gia tăng, thuế Thu nhập cá nhân tính trên doanh thu được xác định tại Thông tư số 92 của Bộ Tài chính, ngành dịch vụ có tỷ lệ phần trăm thuế Giá trị gia tăng là 5%; tỷ lệ phần trăm thuế Thu nhập doanh nghiệp là 2%. Vì thế, cá nhân có nguồn thu nhập từ mạng nước ngoài, như: Facebook, Google; YouTube… phải đóng mức thuế là 7% trên thu nhập (gồm 5% thuế Giá trị gia tăng, 2% thuế Thu nhập cá nhân).

Tuy nhiên, một số chuyên gia thuế cho rằng, việc xác định doanh số và nguồn thu nhập này đang rất khó khăn khi thiếu đi các quy định và công cụ kiểm soát. Theo bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam, đối với các hộ kinh doanh lớn, tiền được chuyển qua ngân hàng, ví điện tử… cơ quan Thuế có thể thông qua các đơn vị này để biết doanh thu, thanh tra, kiểm tra. Đồng thời, phía ngân hàng, cơ quan chuyển tiền cũng có trách nhiệm cung cấp thông tin. Tuy nhiên, với đơn vị, cá nhân bán hàng qua Facebook và thu bằng tiền mặt thì khó kiểm soát hơn. Cơ quan Thuế có thể phối hợp với Bộ Thông tin - Truyền thông, Bộ Công Thương, các ngân hàng để xem cơ sở dữ liệu. Kể cả khi xóa cơ sở dữ liệu đi thì những cơ quan này cũng có quyền khôi phục dữ liệu lại để điều tra, tính lại số thuế mà hộ kinh doanh trốn, gây thất thu.

Theo một cán bộ thanh tra Thuế TP. Hồ Chí Minh, trong Luật Quản lý thuế hiện hành đang có một quy định về hành vi trốn thuế. Hành vi của các cá nhân nêu trên nếu chiếu theo quy định này là trốn thuế bởi không đăng ký kinh doanh, không đăng ký thuế. Tuy nhiên, nếu cá nhân khắc phục bằng cách tự giác nộp thuế trước, thì sẽ được xem xét các tình tiết giảm nhẹ như vi phạm lần đầu, chưa nắm vững quy định pháp luật.