Kết quả chuyển đổi số trong lĩnh vực bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế

Đổi mới và thích ứng với xu hướng của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0, thời gian qua, BHXH Việt Nam đã tích cực thực hiện chuyển đổi số theo tinh thần chỉ đạo của Chính phủ và trở thành một trong các bộ, ngành đi đầu về xây dựng Chính phủ số.

Nhờ kịp thời thích ứng với thời đại công nghệ số, ngành BHXH Việt Nam có những bước tiến mãnh mẽ trong tiếp cận, phục vụ người tham gia BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT) trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19.

Hiện tại, ngành BHXH Việt Nam có gần 30 hệ thống ứng dụng, quản lý cơ sở dữ liệu của khoảng 100 triệu người dân, với hơn 20 nghìn tài khoản công chức, viên chức và người lao động trong Ngành thường xuyên truy cập, khai thác và sử dụng để thực hiện các nghiệp vụ của Ngành; kết nối liên thông với trên 13.000 cơ sở khám, chữa bệnh và hơn 500 nghìn tổ chức, doanh nghiệp sử dụng dịch vụ công trên toàn quốc và các bộ, ngành.

Hàng năm, Cổng Giao dịch BHXH điện tử tiếp nhận và xử lý gần 100 triệu lượt hồ sơ. Riêng năm 2021, số lượng hồ sơ được giải quyết trực tuyến là gần 94,6 triệu hồ sơ. Với việc đưa ứng dụng VssID - BHXH số trên nền tảng thiết bị di dộng đi vào hoạt động, BHXH Việt Nam đã cung cấp các dịch vụ, tiện ích cho người tham gia, thụ hưởng chế độ, chính sách BHXH, BHYT.

Đến nay, đã có hơn 25 triệu tài khoản giao dịch điện tử cá nhân (dùng để đăng nhập, sử dụng ứng dụng VssID) được đăng ký và phê duyệt; hơn 700 nghìn lượt sử dụng hình ảnh thẻ BHYT trên ứng dụng VssID để phục vụ cho việc khám, chữa bệnh BHYT.

Ngày 31/3/2021, Chính phủ ban hành Nghị định số 43/2021/NĐ-CP quy định cơ sở dữ liệu quốc gia về bảo hiểm y tế. Theo đó, BHXH Việt Nam là đơn vị được giao chủ quản của cơ sở dữ liệu quốc gia về bảo hiểm. 

Để thực hiện hiệu quả nhiệm vụ được giao, BHXH Việt Nam đã phối hợp với các bộ, ngành liên quan hoàn thiện quy chuẩn kỹ thuật, tập trung hoàn thiện cơ sở dữ liệu chuyên ngành, danh mục dữ liệu mở để sẵn sàng kết nối, chia sẻ theo chỉ đạo của Chính phủ.

Cùng với đó, thực hiện Nghị quyết số 68/NQ-CP, Nghị quyết số 116/NQ-CP của Chính phủ và các Quyết định của Thủ tướng Chính phủ (Quyết định số 23/2021/QĐ-TTg, Quyết định số 28/QĐ-TTg) về các chính sách hỗ trợ đơn vị sử dụng lao động, người lao động gặp khó khăn do đại dịch COVID-19, BHXH Việt Nam đã xây dựng quy trình, điều chỉnh các phần mềm, nhằm bổ sung các chức năng, đáp ứng các quy định tại các quyết định của Thủ tướng Chính phủ.

Đồng thời, triển khai các dịch vụ công trực tuyến trên Cổng Dịch vụ công BHXH Việt Nam, Cổng dịch vụ công quốc gia và yêu cầu các nhà cung cấp dịch vụ kê khai BHXH điện tử (I-VAN) cung cấp trên các phần mềm của I-VAN.

Kết quả, đến ngày 31/12/2021, toàn Ngành đã tiếp nhận 78.447 hồ sơ của người sử dụng lao động và người lao động trên Cổng Dịch vụ công quốc gia theo Nghị quyết số 68/NQ-CP và Quyết định số 23/2021/QĐ-TTg.

Thực hiện chi trả hỗ trợ từ Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp theo Nghị quyết số 116/NQ-CP và Quyết định số 28/QĐ-TTg cho khoảng trên 12,930 triệu người lao động, với số tiền hơn 30,7 nghìn tỷ đồng.

Nhằm giảm thủ tục hành chính, đơn giản hóa thủ tục khám chữa bệnh, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân không phải mang nhiều loại giấy tờ khi đi khám chữa bệnh, BHXH Việt Nam đã phối hợp với Bộ Công an triển khai việc xác thực thông tin công dân; triển khai sử dụng Căn cước công dân, ứng dụng định danh điện tử quốc gia thay thế thẻ BHYT giấy để phục vụ cho việc khám bệnh, chữa bệnh BHYT của người thụ hưởng chính sách.

Hiện nay, về cơ bản, người dân có thể sử dụng Căn cước công dân để khám bệnh, chữa bệnh BHYT. Theo thống kê của BHXH Việt Nam, đã có hơn 5 nghìn cơ sở khám chữa bệnh BHYT trên toàn quốc thực hiện tra cứu thông tin thẻ BHYT bằng Căn cước công dân trong khám chữa bệnh BHYT.

Nhìn chung, việc ứng dụng công nghệ thông tin của ngành BHXH Việt Nam được đánh giá cao và liên tiếp giữ vị trí cao trong khối các cơ quan bộ, ngành về ứng dụng công nghệ thông tin. Đặc biệt, tại Hội nghị Hiệp hội An sinh xã hội ASEAN (ASSA) lần thứ 38 tổ chức mới đây, BHXH Việt Nam đã vinh dự nhận Giải thưởng Thực tiễn hiệu quả của Chủ tịch ASSA nhiệm kỳ 2020 - 2021 tại hạng mục “Công nghệ thông tin” cho ứng dụng trên điện thoại thông minh “VssID - BHXH số”, qua đó, góp phần quảng bá hình ảnh, nâng tầm vị thế BHXH Việt Nam ở trong nước và quốc tế.

Để đạt được kết quả trên là do Lãnh đạo BHXH Việt Nam, lãnh đạo cơ quan BHXH các cấp đã thay đổi tư duy, nắm bắt được xu hướng phát triển của công nghệ thông tin vào các hoạt động nghiệp vụ của Ngành. Cùng với đó là việc đầu tư đồng bộ cả hạ tầng, phần mềm, cơ sở dữ liệu và có nguồn nhân lực chất lượng cao về lĩnh vực công nghệ thông tin.

Bên cạnh đó, ngành BHXH Việt Nam đã triển khai các dịch vụ công trực tuyến cho người dân và doanh nghiệp. Những kết quả tích cực này đã mang lại nhiều tiện ích, tạo thuận lợi, tiết kiệm thời gian, chi phí khi tham gia, thụ hưởng các chế độ, chính sách BHXH, BHYT, qua đó khuyến khích người dân tích cực tham gia BHXH, BHYT, góp phần hoàn thành mục tiêu BHXH, BHYT toàn dân...

 Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, xây dựng thành công bảo hiểm xã hội số

Trên nền tảng ứng dụng công nghệ thông tin, từ năm 2021, BHXH Việt Nam đã xây dựng Đề án tổng thể về chuyển đổi số của Ngành; ban hành Kế hoạch ứng dụng công nghệ thông tin phát triển Chính phủ số và bảo đảm an toàn thông tin mạng trong hoạt động của ngành BHXH Việt Nam giai đoạn 2021 - 2025.

Đồng thời, xây dựng hệ thống các phần mềm, liên thông trên tất cả các lĩnh vực nghiệp vụ của Ngành; từng bước xây dựng, hoàn thiện hệ sinh thái 4.0 phục vụ người dân và doanh nghiệp với 4 dịch vụ cơ bản (dịch vụ tin nhắn SMS; dịch vụ thanh toán trực tuyến; hệ thống Chatbot hỗ trợ khách hàng (trả lời tự động bằng trí tuệ nhân tạo); phân tích, khai thác dữ liệu lớn…).

Bên cạnh các nhiệm vụ trên, trong giai đoạn 2022 - 2025, BHXH Việt Nam phấn đấu tiếp tục thuộc nhóm 5 bộ, ngành dẫn đầu về ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số, hình thành hệ sinh thái số, xây dựng thành công BHXH số.

Xác định chuyển đổi số là yêu cầu tất yếu, bắt buộc để đổi mới căn bản phương thức hoạt động của Ngành, góp phần xây dựng thành công Chính phủ số, thời gian tới, trên cơ sở nền tảng, hạ tầng công nghệ thông tin, ngành BHXH Việt Nam tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin gắn với cải cách hành chính, trọng tâm là cải cách thủ tục hành chính trong hoạt đông quản lý, từng bước đáp ứng yêu cầu xây dựng Chính phủ điện tử.

Ngoài ra, BHXH Việt Nam phấn đấu đến năm 2025 triển khai thành công cơ sở dữ liệu quốc gia về bảo hiểm; hoàn thành kết nối, chia sẻ dữ liệu trên Cổng dịch vụ công, Hệ thống thông tin một cửa điện tử BHXH Việt Nam với Cổng dịch vụ công quốc gia; 100% dịch vụ công trực tuyến đủ điều kiện triển khai mức độ 4, được cung cấp trên nhiều phương tiện truy cập khác nhau, bao gồm cả thiết bị di động; 50% người tham gia BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp có tài khoản giao dịch điện tử với cơ quan BHXH, trong đó có 40% sử dụng ứng dụng VssID...

Những kế hoạch, định hướng trên của BHXH Việt Nam cho thấy, mục tiêu hoàn thiện hệ sinh thái BHXH 4.0 đã được cơ quan này định hướng và có lộ trình triển khai rõ ràng trong thời gian tới để hướng tới phục vụ tốt nhất quyền lợi của doanh nghiệp, người dân và các chủ thể tham gia BHXH, BHYT.

*Theo ThS. Nguyễn Hương Liên - Trường Đại học Kinh tế kỹ thuật Công nghiệp.

** Bài đăng trên Tạp chí Tài chính số kỳ 2 tháng 6/2022.